filosoferen doe je zo

naar de welkom pagina naar kinderen leren filosoferen naar ideeen voor de praktijk naar democratisch burgerschap naar delphi onderzoek naar rob bartels naar meer literatuur en websites  
welkom filosoferen kinderen democratie delphi rob meer  
contact met rob bartels laatst gewijzigd: 04-05-2013  
               
Wat vinden leraren
van filosoferen doe je zo:


Vragendoos groep 1/2 Statenschool

Uit Groep 1/2
Het eerste thema zie ik als een prima start voor het filosoferen, maar er waren wel véél vragen. Iets inkorten lijkt mij. Werken met visueel materiaal is zeer inspirerend. Kinderen willen graag zelf vraagtekens maken, bijvoorbeeld. Kleuters willen vooral iets kunnen doen.
Heel fijn dat je houvast hebt aan de vragen. De ‘oriëntatie’ geeft stof tot ‘alles op een rijtje zetten’. Fijn dat er een voorbereiding en een afronding bij zit.

Uit Groep 3/4:
Ik vond de lessen duidelijk. Goede afwisseling. Voor mijzelf vind ik het soms best lastig, ik weet niet of ik de kinderen genoeg bied om goed te filosoferen. Ik doe de lessen en de aanwijzingen wel. Maar ik denk dat ik zelf nog te veel vragen stel.

Je hoeft niet eerst zelf een onderwerp te zoeken. Je kunt gelijk aan de slag met leuke verwerkingsopdrachten.

Goede verschillende inleidingen waardoor kinderen direct betrokken zijn

Uit Groep 5/6
De keuze van de gespreksonderwerpen. Moeilijk om zoiets uit te leggen en te expliciteren, maar het lukte wel en het sprak ook aan. Dat had ik in eerste instantie niet gedacht.
Het waren uitdagende lessen, waarbij je niet aan de oppervlakte kon blijven met de kinderen. Ze moesten de diepte in.


meningenwand, groep 7/8 Icarus

Uit Groep 7/8
Sinds we dit hebben ben ik wel enthousiaster geworden. Dit geeft voor mij zoveel richting. Het hele onderwerp evolutie heb ik hier letterlijk helemaal uitgehaald, dat over wetenschappelijke en filosofische vragen, het werkt gewoon. Ik wil het hele jaar wel zo’n map. En die van Descartes, die kon ik helemaal gebruiken: de voorbeelden, de vragen. Dankzij die map ben ik meer gaan filosoferen. Ik merk wel dat het helpt dat je het vaker doet, dat je zo ook afraakt van het discussiëren. Het is een andere manier van denken dan dat hakketakken, dat zwart wit denken. Je moet het wel regelmatig doen.
Ik vind het onderwerp over Descartes erg lastig voor de kinderen. Misschien ook wel te lastig voor mijzelf. Een doorstart maken in de tweede les lukt niet erg. Vooral het verhaal over Descartes zelf sluit niet erg aan bij hun belevingswereld. Ik heb het met de kinderen gehad over de film: The Matrix. Sommigen kennen die film en voor anderen geeft het een krachtig beeld van wat er aan de hand is als je je eigen wereld droomt. Misschien kun je daar iets mee.


DVD



Bij Filosoferen doe je zo hebben we een DVD gemaakt. Je kunt zien hoe Marja met twee groepen kinderen een gesprek voert. Met de DVD willen we vooral laten zien hoe je een gesprek kunt opbouwen.
de dvd bestellen

filosoferen doe je zo

filo doe je zo promotie kenniskring in english

filosoferen doe je zo
leidraad voor de basisschool

Voor Democratie leren door filosoferen ontwikkelden Marja van Rossum en ik een programma voor de hele basisschool: filosoferen doe je zo. Het bestaat uit vier delen, een voor groep 1/2, een voor groep 3/4, een voor groep 5/6 en een voor groep 7/8. In elk deel vind je vijftien thema's waarmee je in je groep met de kinderen kunt filosoferen. Zo'n veertig leraren hebben de thema's in hun groepen uitgevoerd en ons erover hun commentaar gestuurd. Mede dankzij die reacties hebben we filosoferen doe je zo kunnen maken tot een zeer toegankelijk en bruikbaar programma filosoferen met kinderen voor de hele basisschool.

Hieronder vind je de thema's die in filosoferen doe je zo aan de orde komen. Filosoferen doe je zo wordt door uitgeverij Damon in twee banden uitgegeven. Voor meer informatie kun je terecht op de site van de uitgeverij.
over Band 1 voor groep 1 t/m 4
over Band 2 voor groep 5 t/m 8


De thema's van filosoferen doe je zo:

Groep 1/2: één kind kan meer vragen dan ...
We beginnen met vragen stellen
De thema's

Daar vraag je me wat
Eigen naam
Licht
Goed of niet goed
Twee tulpen
Het verhalenmuseum
Echt en niet echt
Wat kunnen jonge kinderen beter dan volwassenen?
Het geheim
Taalverkenningen
Jouw mooi of mijn lelijk
Wat is er aan de andere kant van de wereld?
Jaloezie
Het mooiste cadeau
Bouwen aan dialoog

Groep 3/4: alle stemmen tellen
We ontwikkelen dialoog in de groep
De thema's
Had je dat gedacht?
Getallen
Trompet van olifant
Ik zie wat jij niet ziet
Woorden en dingen
Patch! Jij en de anderen
Ik en de koningin
Leren
De grootste wens
Ik kan lezen
Kunnen dieren stout zijn?
De hoed (over geluk)
Tijd
Pim en Frits
De schilderijententoonstelling


Groep 5/6: daarom is geen reden
We leggen de nadruk op redeneren
De thema's

Feiten en meningen
Jezelf zijn
Weten, denken, geloven
Deel en geheel
Regels
Een spook weegt niets
Voor de domste
Sorteren
Pesten
Kan iets zo maar gebeuren?
Plastic planten water geven
Macht
Een potlood is om te schrijven ...
Toeval
Wat gaat Sofie doen?

Groep 7/8: de hoofdzaak
Filosoferen is een democratische praktijk
De thema's

Zeker weten?
Vrije meningsuiting
Evolutie
Muziekclips
Straf
Tijd: verleden, heden en toekomst
Iedereen is gelijk
Oneindigheid
Kiezen
De ervaringsmachine

Wat is waar?
Tolerantie
Communicatie
Android 207
Het Prisoner's dilemma

terug naar democratie leren door filosoferen