|
Het delphi onderzoek
kinderfilosofie, uitgevoerd in 2004, is voor het Centrum
Kinderfilosofie Nederland anno 2007 nog steeds een
beleidbepalend document.
Ook studenten en andere geïnteresseerden in kinderfilosofie
kunnen in het verslag interessante informatie vinden over
kinderfilosofie, met name over:
- de invoering van kinderfilosofie
- de plaats van kinderfilosofie in het onderwijs
- heeft kinderfilosofie een doel?
lees of download het hele verslag
|
delphi onderzoek
kinderfilosofie
samenvatting
Kinderfilosofie bestaat nu ruim dertig jaar. Wereldwijd
wordt het in veertig landen gepraktiseerd. In Nederland is het fenomeen
zo'n vijftien jaar bekend. Het Centrum voor Kinderfilosofie in Alkmaar
streeft er vooral naar kinderfilosofie te propageren en te verspreiden
in het Nederlandse basisonderwijs. Kinderfilosofie heeft zich echter –
naar de inschatting van het Centrum – op nog maar zeer weinig
basisscholen een vaste plek verworven. Dat ligt – nog steeds volgens het
Centrum – niet aan de initiële belangstelling voor kinderfilosofie.
Aanvankelijk zijn de belangstelling en het enthousiasme ervoor groot.
Het zet zich echter niet verder. Wel wordt op pabo's, bij centra voor
kunst- en cultuureducatie, en in het levensbeschouwelijk onderwijs,
steeds meer met kinderfilosofie gedaan.
Het centrale thema van dit onderzoek is de implementatie van
kinderfilosofie in het (basis-) onderwijs. In het onderzoek staan twee
vragen centraal: hoe komt het dat kinderfilosofie zich in het
basisonderwijs nauwelijks verder zet? En: wat kan het Centrum voor
Kinderfilosofie doen om de verspreiding van kinderfilosofie in het
Nederlandse basisonderwijs aanmerkelijk te vergroten? Middels
literatuuronderzoek en een onderzoek volgens de Delphi methode heb ik
geprobeerd een antwoord op deze vragen te vinden. Het
literatuuronderzoek steunt vooral op publicaties van Angelsaksische
origine. Het Delphi onderzoek vond plaats in drie ronden, waarbij de
laatste ronde een werkconferentie was. Aan het Delphi onderzoek hebben
meer dan veertig deskundigen in Nederland en Vlaanderen deelgenomen.
Kinderfilosofie is een radicaal en ingrijpend voorstel het onderwijs te
vernieuwen. Het breekt met het paradigma van kennisoverdracht.
Kinderfilosofie raakt sterk aan de beliefs van de leraar, zijn
basiswaarden over de bedoeling van het onderwijs en zijn rol daarin.
Omdat beliefs vaak niet expliciet zijn, onuitgesproken of zelfs
onbegrepen en verborgen onder het niveau van de uitgesproken
vooronderstellingen, is het lastig deze te veranderen. De leraar die met
kinderfilosofie wil beginnen zal zich ook een ander type vaardigheden
moeten eigen maken, die hij meestal nog niet in huis heeft. Leraren
hebben in het algemeen weinig eigen ervaring met filosofie en
filosoferen. Daarom is de implementatie van kinderfilosofie een
buitengewoon moeilijke opgave.
Het literatuuronderzoek leert dat ook in
de Verenigde Staten en Canada de successcores laag zijn. Ondanks
intensieve trainings- en begeleidingsprogramma's lukt het daar hooguit
eenderde van de leraren kinderfilosofie op de lange duur verder te
zetten.
Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat kinderfilosofie zich op maar
weinig basisscholen in Nederland een vaste plek heeft verworven, het is
eerder een wonder dat het sommige scholen wel is gelukt.
De mogelijkheid de verspreiding van kinderfilosofie in Nederland
aanmerkelijk te vergroten wordt door de deelnemers in het Delphi
onderzoek, hoewel voor zeer wenselijk gehouden, niet hoog ingeschat.
Voorstellen die beogen een grotere voedingsbodem voor kinderfilosofie te
kweken worden door het Delphi panel als niet relevant ter zijde
geschoven. Ook actievoorstellen die, al is het maar in de verte, rieken
naar verplichting, krijgen in het panel weinig steun: dat is tegen het
wezen van de filosofie.
De beste mogelijkheid de verspreiding van kinderfilosofie te vergroten
is een bredere voedingsbodem te exploiteren dan de nu gangbare. Dat
betekent dat vooral ingezet moet worden op die leraren en scholen die
een zekere belangstelling voor het filosoferen met kinderen hebben. Zij
moeten in staat gesteld worden meer eigen filosofische ervaring op te
doen. Met een goed begrip van de leer- en veranderingsprocessen in de
school is veel te bereiken, zo leert ook het literatuuronderzoek.
In het Delphi onderzoek zijn ruim twintig
handelingsopties onderzocht. Dit heeft geresulteerd in een elftal
concrete aanbevelingen aan het Centrum voor Kinderfilosofie.
1.
Het Delphi onderzoek heeft een
enorme betrokkenheid bij de deelnemers gegenereerd. Maak hiervan gebruik
door voortgaande discussie levend te houden en inzet te mobiliseren.
2.
De primaire taak van het
Centrum voor Kinderfilosofie blijft het propageren en verspreiden van
kinderfilosofie in het (basis-)onderwijs. De successen op andere
terreinen kunnen gezien worden als bijdrage hieraan.
3.
De ontwikkeling van nieuw
lesmateriaal heeft een hoge prioriteit.
4.
De resultaten van het
onderzoek m.b.t. de implementatie op basisscholen moeten systematisch
ontwikkeld worden.
5.
Het Centrum voor
Kinderfilosofie tracht een permanent uitwisselingsplatform voor
PABO-docenten te creëren.
6.
Het Centrum voor
Kinderfilosofie ondersteunt en werkt mee aan het voorstel te komen tot
een Berrie Heesen prijs voor PABO-studenten.
7.
Het Centrum voor
Kinderfilosofie neemt geen initiatieven in het voortgezet onderwijs,
maar ondersteunt wel initiatieven van anderen.
8.
Het Centrum voor
Kinderfilosofie onderhoudt hartelijke betrekkingen met instellingen voor
kunst- en cultuureducatie en zoekt daarmee ook samenwerking.
9.
Het Centrum voor
Kinderfilosofie onderhoudt hartelijke betrekkingen met instellingen op
het terrein van levensbeschouwing en identiteit. Mogelijkheden om samen
te werken, worden aangegrepen.
10.
Het Centrum voor
Kinderfilosofie onderzoekt hoe het met de specifieke kennis en ervaring
in de kinderfilosofie kan bijdragen in de hulpverlening aan kinderen en
jeugdigen.
11.
De hoogste prioriteit heeft
het opzetten van een documentatiecentrum, waar alle relevante binnen- en
buitenlandse literatuur over kinderfilosofie, deels ook via internet,
toegankelijk en beschikbaar is voor alle geïnteresseerden.
|
|
